Uzun Ve Daha İyi Yaşamanın Sırları

<meta name=”google-adsense-account” content=”ca-pub-7350718767107764″>

Eski bir deyim vardır :’’Önemli olan yaşamınıza yıllar eklemek değil, yıllarınıza yaşam eklemektir.’’

Her yaşta olduğundan daha genç hissetmek ve görünmek nasıl  olabilir ?

Bu soru insanı varoluşundan bu yana ilgilendirmektedir.

Aşağıda konu ile ilgili uzman araştırmacıların görüşleri verilmiştir.

YARATICILIK : 

Yetişkinler üzerinde yapılan 4 yıllık bir araştırmada orta yaşta resim yapan, boyayan, heykel yapan ve bu faaliyetlere yaşlandığında da devam edenlerin, hiç uğraşmayanlarla karşılaştırıldığında zihinsel bozulmalara %73 oranında daha az yakalandıkları saptanmıştır.

EL KASLARI KAVRAMA GÜCÜ:

45-68 Yaş arası 6 000 000 erkek üzerinde yapılan 25 yıllık bir çalışmaya göre, el kasları kavrama gücü ile kişilerin kalan yaşamları ile nasıl baş edeceklerine dair önemli bir bağlantı vardır.

Kavrama gücü en düşük grupta olan erkekler, en yüksek kavrama gücü (çelik eller) olan gruptaki erkeklere göre, ilerleyen yıllarda çeşitli maluliyetlerden 2 kat daha fazla şikayetçi olmuşlardır.

Bir başka çalışmada yaklaşık 140 000 erkek ve kadın incelendiğinde el kası kavrama gücü zayıf olanların ölüm sıklığının (özellikle kardiyovasküler hastalıklar nedeniyle) belirgin ölçüde daha yüksek olduğu gözlenmiştir.

İNTERNETTE SURF

55-76 Yaş arasındaki popülasyonda yapılan bir çalışmada, çeşitli web sitelerinde gezinti yapanların beyinlerinde okuma, dil, hafıza ve görsel yetenek bölümlerini idare eden merkezlerde artan aktiviteler gözlenmiştir.

Düzenli Web araştırıcılarında bu merkezlerde karar verme mekanizması ile karışık muhakeme ile ilgili bölümlerde kayda değer gelişme gözlenmiştir.

KAHVALTI

Harvard Üniversitesi araştırmacıları 367 000 den fazla ileri yaşta yetişkini ortalama 14 yıl izlemiş ve daha çok lifli tahıllarla beslenmeyi tercih edenlerde, etmeyenlere oranla çeşitli sebeplerle ölüm riskinin ortalama %19 daha düşük olduğunu gözlemlemiştir.

OKUMAK

İngiltere’de çeşitli aktiviteler ve stres arasındaki bağlantı araştırılmıştır.  Aktiviteler kitap okumak, müzik dinlemek, bir fincan çay ya da kahve içmek ve yürüyüş yapmak olarak sıralandığında kitap okumanın stres ve kalp çarpıntısını % 68 oranında düşürdüğü gözlenmiştir. Okumak  listedeki en etkin faaliyet olarak kayıt altına alınırken,  listede en sonda yer alan faaliyet bilgisayar oyunları olarak kaydedilmiştir.

ADAPTASYON

Hamlet ‘ten bir ders ‘’ Sapan ya da oklarla talihe doğru acımasızca nişan almak için önce havayı kontrol edin .’’

Bir Harvard araştırması aynı sonucu desteklemektedir. Erkeklerin % 2 den fazlası psikolojik problemler yaşamaktadır. Stres, anksiyete ve depresyonla karşılaşıp, baş edemeyenlerin %37 sinin  53 yaşından önce öldüğü görülmüştür.

DURUŞ

Düzgün ve fit formda bir duruş, uzun sağlıklı yaşamın anahtarıdır. Oxford Üniversitesindeki bir araştırmada  büyük popolu kişilerin (herkesçe bilinen armut tipi )  kanlarında daha düşük seviyede kolesterol oranına sahip oldukları ve diyabet, kalp hastalığı geçirme risklerinin mide bölgesi etrafında kilosu  (elma tipi) olanlardan daha düşük  olduğu bulunmuştur.

Fakat bu konuda kesin sonuç vermek için daha fazla araştırma yapılması gereklidir. Yine de vücudun alt kısmındaki yağların üst kısmındaki yağlara göre iltihap ve enfeksiyon oluşumunu azaltmada gizli bir etkisi olduğunu rapor edilmiştir.

SOSYALLEŞMEK

Yalnız insanların, ortalama insan ömründen önce ölme ihtimali % 14 daha fazladır. (Bu oran Obeziteden ölme ihtimalinin iki katıdır.) Kuzey Karolina Üniversitesi, sosyal izolasyonun hipertansiyonu; diyabetten bile daha fazla yükselttiğini rapor etmiştir. Benzer araştırmalarda yalnızlık ve zayıf bağışıklık sistemi riski, yüksek kalp krizi riski, inme riski ile depresyon riskleri arasında önemli bağlantılar ortaya koyulmuştur.

ANILAR

Şikago , Loyola üniversitesi araştırmacıları  deneklerin iyi anıları hatırlayıp günde 20 dk.  Düşünmelerinin, bu uygulamayı yapmadıkları haftaya kıyasla daha mutlu olduklarını gözlemlemişlerdir. Bu çalışma Physicology Today dergisinde yayınlamıştır.

Psikiyatrist Sanja Lyubomirsky katıldığı bir magazin programında  ‘’…. Pozitif  bakış açısında büyülü gizemler vardır..’’ demiştir.

KAHKAHA ATMAK

Dr. Michael Miller gülerek kahkaha atmanın etkilerinden ‘’Heal Your Heart ‘’ adlı kitabında bahsetmektedir. Kendisinin de katıldığı 20 kişilik denek grubuna ‘’ER RYAN’I KURTARMAK’’,

‘’KINGPIN ‘’, ‘’ AH MARY VAH MARY’’ filmlerinden bölümler seyrettirildiğinde; kan damarlarının stres içeren filmler izlenirken % 50 oranında daraldığını, komik filmlerin parçaları izlendiğinde ise damar genişliğinin % 22 oranında arttığını gözlemlemiştir.

15 dk.lık gülmenin, gönüllülerde 15-30 dk.lık egzersiz veya günlük kolesterol düşürücü ilaç alımı ile aynı etkiye sahip olduğu bulunmuştur.

GÖZLER

Yumurtada bulunan besin ögeleri  (lutein . vitamin E, omega- 3s ) gözler için en iyi bileşenlerdir. Söz konusu maddeler yaşa bağlı makula dejenerasyonunu, katarakt ve diğer kronik hastalıkları önleyicidir.

KAYISI

Kayısı cildi besler çekirdeğinin içinde bulunan esansiyel yağlar gamma-linoleik asit bakımından zengin olup cilt hücrelerinin yenilenmesinde önemli rol oynar. Kayısı yağı A ve E vitamini içermekte olup, önemli bir cilt nemlendiricisidir.

JOGGİNG

‘’Amerikan College of Cardiology ‘’ dergisinde yayınlanan bir çalışmaya göre her gün 5-10 dk. Jogging yapılması kalp krizi riskini %50 azaltıp, ölüm riskini %29 oranında düşürmektedir. Saatte 10 km.’den daha az hızlı haftada bir veya iki kez koşanlarda da aynı yararın elde edildiği görülmüştür.

YOĞURT

Araştırmalar yoğurt ve peynirdeki probiotik bakterilerin kolesterolü düşürmenin yanı sıra diyabet için

koruyucu olan belirli vitaminlerin oluşumunda da rol aldığını göstermektedir. ‘’ American Clinical Nutrition ‘’dergisinde 2012 de yayınlanan bir çalışmada günde 55 gr peynir tüketiminin, tip 2 diabeti % 12 oranında azalttığı belirtilmektedir.(Karşılaştırma hiç peynir yemeyen gruba göre yapılmıştır.)

KAÇAMAK TATLI TÜKETİMİ

Tatlı yemek istediğiniz zaman bir ya da iki parça tüketmelisiniz. Susan B.Roberts, Tuft Üniversitesindeki çalışmalarında en iyi kilo kontrolü yapan grubun, zaman zaman özlem duyduğu yiyecekleri tüketenlerden oluştuğunu yayınlamıştır.

EL YAZISI

Princeton Üniversitesi ve Kaliforniya Üniversitesi araştırma sonuçlarına göre ders notlarını el yazısı ile yazanlar ve dijital ortamda kaydedenler arasındaki fark araştırıldığında, el yazısı kullananların kavrama düzeyi daha yüksek olduğu gibi, aradan bir hafta geçtikten sonra hatırlama ve anlama düzeyleri de diğer gruba göre çok daha yüksek çıkmıştır.

HAREKET

Avusturalya’nın en kapsamlı sağlık araştırması araştırıcıları 230 000 kişinin günlük rutin yaşamlarını incelemişlerdir.

Buldukları sonuca göre çok fazla uyumak (gecede 9 saatten fazla) ve az egzersiz yapmak (haftada 150 dk.dan az),çok fazla oturmak (günde 7 saatten fazla) erken ölüm riskini 4’e katlamaktadır.

KONUK AĞIRLAMAK

Davet düzenlemek (kimlerin davet edileceği, neler ikram edileceği, kimin kimin yanına oturacağı gibi düşünceler)beyni karmaşık sosyal kararlar almak için zorlar ve sosyal iletişimi arttırır. Her ikisi de demans riskini azaltır. Bu sonuçlar Dr .Kenneth S.Kosik  tarafından ‘’Outsmarting Alzheimers‘’ adlı kitabında yayınlanmıştır.

MÜZİK

Bir Fransız araştırmasında rahatlatıcı müzik dinlemenin, anksiyeteyi ilaç tedavisinden daha fazla azalttığı belirtilmiştir.

MEDİTASYON

UCLA Beyin Eşleştirme Merkezi araştırmacıları meditasyon yapan kişilerin beynindeki gri alanın hacminin arttığını bulmuşlardır.

Söz konusu gri alan hafıza, duygular, görme, işitme, konuşma dürtü kontrolü ve karar vermekten sorumludur.

YÜRÜYÜŞ

Rush Üniversitesi Tıp Fakültesi-Şikago’da osteoartrit hastası 75 kişi üzerinde yapılan deneyde:

Yalınayak yürümenin, bilek eklemlerine binen yükü, rahat bir ayakkabı ile yapılan yürüyüşe kıyasla % 12 oranında azaltığını; böylece dizlerdeki ağrının da azalarak, osteoartritten kaynaklanan hareket güçlüğünün minimize olduğu sonucuna varılmıştır.

Bir başka çalışmaya göre ise düz ve yumuşak yapıda ayakkabıların 6 ay veya daha uzun süre kullanımı da dize yüklenen ağırlığı % 18 oranında azaltmaktadır.

GÜNEŞ IŞIĞI

Düşük D Vitamini seviyesi osteoporozis,  diyabet, hipertansiyon ve kanser oluşumu ile ilişkilendirilir. 

Çalışmalara göre yeterli güneş ışığı alamayan yetişkinler % 26 oranında daha erken ölmektedirler.

13 000 Kadın ve erkek üzerinde yapılan çalışmada net bir sonuca varılamamış olmasını New York Albert Einstein Tıp Fakültesi asistan profesörü Dr. Michael Melamed  ‘’D vitamininin sağlık üzerine

etkisi çok geniş bir yelpazeye yayılmıştır. Tek bir faktör olarak sınırlamak zordur.’’ diye açıklamıştır.

Haftada bir kaç gün öğle saati (11:00-14:00 arası) 10-15 dk. güneş ışığına maruz kalmak gerekir şeklinde bir sonuca varılmıştır.

BAHÇECİLİK

El direnci, esneklik ve koordinasyon, kavanoz açmak ya da çantaları taşımak gibi günlük işlerde çok önemlidir. Hort Science  dergisinde bahçecilik için;  motor becerilerin ve kasların gelişimini sağlamak için mükemmel bir uğraş denilmektedir. Eğer bahçecilikten hoşlanmıyorsanız sürekli tekrarlayan hareketler klavyede yazı yazmak ya da telefonda oyun oynamak gibi uğraşlarda bahçeciliğe alternatif olabilmektedir.

ŞARKI SÖYLEMEK

İsveç’te yapılan küçük bir çalışmaya göre, şarkı söylemek, kalp atışlarında yavaşlama, senkronizasyon sağlayarak uzun vadeli mental ve kardiyovasküler hastalıkların önlenmesinde  çok yararlıdır denilmektedir.

Amerika’da 166 yaşlı yetişkin ile yapılan çalışmada bir koroya katılanların, katılmayanlardan daha sağlıklı ve daha az yalnızlık çektiği ayrıca ilerleyen yaşlarda daha az düşmeye maruz kaldığı saptanmıştır. Bu faydalar, aynı zamanda şarkı söylemenin nefes almaya ve bir grup içinde uyum yaratmanın verdiği duygusal tatmin nedeniyle de oluşmaktadır.

DANS

Albert Einstein Tıp Fakültesi ‘nde yapılan bir çalışmaya göre dans etmek, diğer fiziksel aktivitelere oranla demansı daha fazla önlemektedir. Neden?  Yeni adımlar öğrenmek entelektüel formasyonu geliştirmenin yanı sıra eğer bir grup veya partner ile dans ediliyorsa  sosyalleşmeyi  de desteklemektedir.

YAN YATMA: 

Yan yatarak uyumanın Alzheimer ya da Parkinson gibi nörolojik hastalıkları azalttığı gözlenmiştir. Stony Brook Üniversitesi’nde çalışan bir grup bilim adamı; yan yatarak uyuyan ratlarda beyinden atık kimyasalları uzaklaştıran bir kanal oluştuğunu ve bu mekanizmanın atıkların uzaklaştırılmasında çok etkili olduğunu rapor etmişlerdir.

Teori insanlar için de geçerli diyebilmek için daha çok çalışma gereklidir.

Omega -3

Annals of Internal Medicine dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre 1992 yılında 2692 sağlıklı yetişkinin kanında Omega -3 yağ asidi ölçüldü. Çalışma grubu 2008 ‘e kadar takip edildi.

Kanda en yüksek oranda Omega -3 taşıyan grubun ölüm oranının % 27 azaldığı (kalp hastalıklari kaynaklı ölümlerin % 35 azaldığı) gözlenmiştir.

Araştırmacılara göre yiyecekler yoluyla günde 250 mg Omega -3s tüketmek 65 yaş ve üzeri popülasyonun yaşam süresini 2.2 yıl arttırabilmektedir .

Bu nedenle günlük yiyeceklerin yanı sıra yarım bardak pişmiş ıspanak, bir avuç ceviz yada ham sert tofu (soya peyniri) tüketilmesi yararlıdır.

EV ÖDEVİ

Psikolog Howard S.Friedman, 1500 kız ve erkek çocuğunu 8 yaşından itibaren izlemeye aldığında,

uzun ömürlü olmanın ipuçlarından birinin hiç beklemediğimiz bir özellik olduğunu ortaya çıkardı. ‘’VAZİFEŞİNASLIK’’ . En uzun yaşayanların, sadece en mutlu çocuklar değil, aynı zamanda düzenli ödev yapan, sorumluluk sahibi çocuklar olduğunu; çocukken bu özelliği göstermediği halde büyüyünce güvenilir özellikler geliştiren yetişkinlerde de aynı yaşam süresi uzamasının görüldüğünü vurgulamıştır.

                                                         SÜPER YAŞLILARIN SIRRI

Süper kahramanlar 60-80 yaş aralığında olup hafızaları 20-30 yıl daha genç olanlardır. Bu insanların sayısı tahmin ettiğinizden çok fazladır. Harward Tıp Fakültesinde yapılan bir araştırmaya göre diğerlerine göre 18-32 yaş daha genç olan bireylerin sırrının, beyin korteksini incelmekten korumak olduğunda buldular çünkü her şeyin ötesinde beyin de bir kastır ve onu çalıştırmak gerekir.

Asıl soru doğru mental çalışmanın nasıl bulunacağıdır. Cevabı kolay değildir.  Konforsuz ve zor koşullarda bulunmanın beyni zorladığı ve çalıştırdığı ifade edilmektedir.

Yeni bir dil öğrenmek ya da zorlayıcı bir hasım ile yapılan müsabakalar buna bir örnek olabilir. Anahtar sözcük beyninizi tükenmiş bırakmamaktır. Su doku veya bulmacalar bunu tam olarak sağlamaz.

Yazar Lisa Feldman Barret  durumu ‘’…Biraz iğrenç denilecek düzeyde efor harcamalısınız ,bu sizi hırpalamalı ve sonra biraz daha devam etmelisiniz…’’ diye  ifade etmiştir.

Fiziksel aktivitelerle de saati tersine çevirebilirsiniz fakat zorlanmayı hissetmelisiniz.

Bir başka süper yaş örneği: Fransız amatör bisikletçi Robert Marchand, bir saatte en fazla pedal çevirmede dünya rekoru kırmıştır.

Marchand yaşına göre çok formda olduğu için Journal of Applied Physicology dergisine göre süper yaşlı  kahraman seçilmiştir.

(READER’S DİGEST SEPTEMBER 2017)